WYSIWYG Nedir?

WYSIWYG, “What You See Is What You Get” ifadesinin kısaltmasıdır ve Türkçesi “Ne Görüyorsan Onu Alırsın” anlamına gelir. Peki, bu tam olarak ne anlama geliyor? Bir metin ya da görsel düzenleyici kullanırken, ekranda gördüğünüz tasarımın son çıktıda (örneğin bir web sayfası, basılı sayfa veya e-posta gibi) birebir aynı şekilde görünmesini ifade eder. Kodlarla boğuşmadan, “buraya kalın yazı, şuraya bir görsel ekleyelim, fontu da biraz büyütelim” şeklinde yaptığınız her düzenleme, nihai çıktıda tam olarak aynı biçimde ortaya çıkar.

Günümüzde özellikle blog yazıları, web sitesi içerikleri ve hatta basit tasarım projeleri için WYSIWYG editörler neredeyse standart hâline geldi. Daha önce bir web sayfası oluştururken HTML veya CSS kodlarını ezberlemek zorunda kalmışsanız, WYSIWYG editörlerin hayatı ne kadar kolaylaştırdığını çok iyi bilirsiniz. Eski usul kod yazmak gözünüzde büyüyor mu? Belki de siz de “Acaba kodlamadan da harika bir sayfa hazırlayabilir miyim?” diye merak ediyorsunuzdur. İşte WYSIWYG tam burada devreye girerek size kolaylık sağlar.

WYSIWYG Kısa Tarihi

WYSIWYG kavramının geçmişi, bilgisayar dünyasının grafik ara yüzlerle tanışmasına kadar uzanır. 1970’lerin sonunda ve 1980’lerin başında kişisel bilgisayarların yaygınlaşmaya başlamasıyla birlikte, kullanıcı deneyimini kolaylaştırmak amacıyla çeşitli editörler ve masaüstü yayıncılık (desktop publishing) uygulamaları geliştirildi. Microsoft Word ve Adobe PageMaker gibi araçlar, kullanıcıların ekranda gördüklerinin basılı sayfada da aynı şekilde çıkmasını hedefliyordu.

Günümüzdeki modern WYSIWYG editörlerin atası sayılabilecek ilk uygulamalar, insanların kod veya işaretleme dillerine (markup language) boğulmadan doküman oluşturma ihtiyacından doğdu. İnternet ve web teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte WYSIWYG editörleri, yalnızca masaüstü uygulamalarda kalmayıp web tabanlı ortamlara da taşındı. Artık web siteleri, blog platformları ve hatta e-posta düzenleyicilerde bile karşımıza çıkan bu teknoloji, her geçen gün daha kullanıcı dostu hâle geliyor.

WYSIWYG Editörlerin Temel Özellikleri

WYSIWYG editörler, kullanıcıların içerik oluştururken veya tasarım yaparken kodlarla uğraşmadan doğrudan son çıktıyı görmelerini sağlar. Peki bu editörlerin hangi temel özellikleri vardır?

Metin Biçimlendirme Araçları

• Kalın, italik, altı çizili gibi temel metin stillerini kolayca uygulayabilirsiniz.
• Başlık boyutları, madde işaretleri, numaralandırma gibi tipik doküman düzenleme seçenekleri sunar.
• Renk, font ve hizalama gibi düzenlemeler tek tıkla yapılabilir.

Bir metni biçimlendirmek, tıpkı bir kelime işlemci (Word, Google Docs) kullanıyormuşsunuz gibi basitçe araç çubuğunda yer alan düğmelere tıklamak kadar kolaydır.

Medya Entegrasyonu

Sadece metin mi? Elbette hayır. WYSIWYG editörler aynı zamanda resim, video ve bazen de ses dosyalarını sürükle-bırak yöntemiyle sayfaya ekleme olanağı tanır. İster bir blog yazısı, ister kurumsal bir e-bülten hazırlıyor olun, medya dosyalarını entegre etmek için karmaşık kodlarla uğraşmazsınız. Böylece tasarımınıza görsel zenginlik kazandırmak oldukça kolaylaşır.

WYSIWYG’in Avantajları

WYSIWYG editörlerin bu kadar popüler olmasının elbette birkaç iyi nedeni var. Daha hızlı, daha kolay ve herkesin anlayabileceği bir format sunması bunlardan sadece bazıları.

Hızlı İçerik Oluşturma

Hız, WYSIWYG editörlerin belki de en büyük kozudur. Geleneksel olarak HTML veya CSS kodlarıyla boğuşmak yerine, birkaç tıkla metinleri düzenleyebilir, başlıkları ayarlayabilir ve görsellerinizi ekleyebilirsiniz. Bu da özellikle profesyonellerin zaman kazanmasında büyük rol oynar. İster sosyal medyada bir gönderi hazırlarken ister kurumsal bir web sitesinde haber yayına alırken, hız her zaman önceliklerden biridir.

Kod Bilgisi Gerektirmemesi

WYSIWYG editörler, internetle yeni tanışan ya da kodlama geçmişi olmayanlar için büyük bir nimettir. Çünkü editörün arayüzü tıpkı bir Word belgesi düzenler gibi çalışır. Herhangi bir HTML etiketi veya CSS seçicisi bilmenize gerek kalmadan, tamamen sezgisel olarak hareket edersiniz. Bu da daha geniş bir kitlenin içerik üretmesine olanak tanır ve yeniliklere daha kolay adapte olmanızı sağlar.

WYSIWYG’in Dezavantajları

Her güzel şeyin kötü bir yanı muhakkak olur, öyle değil mi? WYSIWYG editörler her ne kadar kullanışlı olsa da bazı dezavantajları da beraberinde getirir.

Temiz Kodlama Sorunları

WYSIWYG editörler arka planda kendileri HTML ve CSS kodları oluşturur. Bu kodlar bazen gereksiz etiketler, karmaşık stiller veya performans sorunlarına yol açabilecek fazlalıklar içerebilir. Örneğin, basit bir metin biçimlendirmesi yapmak istediğinizde editör arka planda aşırı derecede stil etiketi oluşturabilir. Bu durum, sayfa hızını ve SEO performansını olumsuz etkileyebilir.

Kısıtlı Özelleştirme

WYSIWYG editörlerin sunduğu arayüz, çok kapsamlı değildir. Özel tasarım istekleri ya da ileri düzey işlevler söz konusu olduğunda, editörün sınırlarına takılırsınız. Kod düzeyinde ince ayar yapmak istediğinizde, yine HTML/CSS bilgisine ihtiyaç duyabilirsiniz. Bu yüzden tamamen özgün tasarımlar için WYSIWYG bazen yetersiz kalabilir.

Kod Tabanlı Düzenleyiciler ile Karşılaştırma

WYSIWYG editörler, “kullanıcı dostu” olmakla övünürken, kod tabanlı düzenleyiciler (ör. Visual Studio Code, Sublime Text, Atom) ise “esnek ve temiz kodlama” avantajlarına sahiptir. Kod tabanlı düzenleyicilerde, yaptığınız her değişiklik tamamen sizin kontrolünüzde olur ve gereksiz kod kümeleriyle karşılaşmazsınız. Fakat bu da daha fazla teknik bilgi ve zaman gerektirir. Bir nevi spor araba ve otomatik vitesli aile arabası kıyaslaması yapabiliriz: Spor araba (kod tabanlı editör) hız ve performans sunar ama kullanmak için tecrübe ister; aile arabası (WYSIWYG) ise konforlu ve pratiktir.

SEO’ya yönelik çalışmalar açısından bakarsak, kodun temiz olması her zaman daha iyidir. Dolayısıyla büyük ölçekli projeleriniz varsa ve sayfa hızının yüksek olması gerekiyorsa, en azından WYSIWYG editörle oluşturduğunuz sayfaları sonrasında manuel kod düzeltmeleriyle optimize etmek gerekebilir.

En Popüler WYSIWYG Editörler

Piyasada birbirinden farklı ve kullanışlı pek çok WYSIWYG editör bulunmaktadır. Aralarındaki fark, kimi zaman arayüz tasarımından, kimi zaman da sunduğu özelliklerden kaynaklanır.

TinyMCE

TinyMCE, muhtemelen en yaygın kullanılan web tabanlı WYSIWYG editörlerinden biridir. Açık kaynaklı olması ve kolayca özelleştirilebilmesi onu popüler kılan nedenlerdendir. WordPress dahil birçok platformda varsayılan veya opsiyonel editör olarak karşımıza çıkabilir.

CKEditor

CKEditor da aynı şekilde uzun süredir piyasada olan ve sürekli güncellenen bir editördür. Kullanıcı dostu arayüzü ve eklenti desteğiyle hem küçük projeler hem de kurumsal uygulamalar için idealdir.

Froala

Tasarım odaklı kullanıcılar için modern bir arayüz sunan Froala, hafif kod yapısı ve hız performansıyla öne çıkar. Ücretli bir lisans modeli olsa da sunduğu eklentiler ve kolay yönetim paneli sayesinde tercih edilir.

WYSIWYG Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Her ne kadar WYSIWYG “kullan ve unut” mantığıyla basit görünse de, profesyonel sonuç almak istiyorsanız bazı hususlara dikkat etmeniz önemlidir.

Mobil Uyumlu Tasarımlar

Web trafiğinin önemli bir bölümü artık mobil cihazlardan geliyor. Tasarladığınız içerik, akıllı telefonlar ve tabletlerde de düzgün görünmeli. WYSIWYG editörler bazen masaüstü odaklı tasarımları öne çıkarabilir. Bu yüzden eklediğiniz resimlerin boyutlarına, tablo genişliklerine ve yazıların satır uzunluklarına dikkat etmelisiniz. “Mobile first” yaklaşımıyla tasarım yapmak, her zaman daha iyi bir kullanıcı deneyimi sağlar.

SEO Odaklı Biçimlendirme

Arama motorlarında üst sıralara çıkmak istiyorsanız, editörü kullanırken SEO prensiplerine de dikkat etmelisiniz. Başlıklarda (H etiketleri) anahtar kelimelerinizi kullanmak, paragraf uzunluklarını aşırıya kaçırmamak, resimlerin alt etiketlerini düzenlemek ve linklerinizi ilgili anahtar kelimelerle optimize etmek gibi adımlar önemlidir. WYSIWYG editörün sağladığı görsel rahatlık, bazen SEO kurallarını göz ardı etmenize neden olabilir. Bu yüzden hem kullanıcı dostu hem de arama motoru dostu bir içerik hazırlamaya özen gösterin.

WordPress’te WYSIWYG Kullanımı

WordPress, dünyada en çok kullanılan içerik yönetim sistemlerinden biri ve varsayılan olarak bir WYSIWYG editörü (Gutenberg veya Klasik Editör) içeriyor. Bu editör sayesinde blog gönderilerinizi ve sayfalarınızı hızlıca hazırlayabilirsiniz. Eklenti eklemek, görsel yerleştirmek, hatta sayfa düzenlerini değiştirmek için kod bilmek zorunda değilsiniz. Elbette daha gelişmiş özelleştirmeler için HTML/CSS editörüne de geçiş yapabilirsiniz.

Gutenberg editörü, blok tabanlı bir yaklaşıma sahiptir. Yani her içerik öğesi (paragraf, resim, galeri, buton vb.) ayrı bir blok olarak düzenlenir. Bu da WYSIWYG anlayışını bir adım öteye taşıyarak, kullanıcıların içeriği daha modüler bir şekilde oluşturmasını sağlar.

Web Tasarımcılar İçin İpuçları

WYSIWYG editörler, yalnızca içerik oluşturucular değil, web tasarımcıları için de zaman kazandıran araçlardır. Ancak tasarımcılar, müşterilere veya son kullanıcılara teslim ettikleri projelerde bazı temel noktalara dikkat etmelidir.

Profesyonel Görünüm Yaratma

• Düzenli bir tipografi, kullanıcıların metinleri kolay okumasını sağlar.
• Renk uyumuna dikkat edin. Her ne kadar editör tek tıkla renk değiştirmeyi sağlasa da kurumsal kimliğe uygun renkler tercih etmek daha profesyonel görünüm sunar.
• Boşluklar (padding, margin) ve satır aralıkları da göze hoş gelen bir tasarım için kritiktir.

Eklenti ve Ek Araç Seçimi

WYSIWYG editörünüzü, ihtiyacınıza göre eklentilerle zenginleştirebilirsiniz. Örneğin, tablo eklentileri, gelişmiş galeri eklentileri veya özel font desteği sunan araçlar kullanabilirsiniz. Fakat unutmayın, çok fazla eklenti kullanmak performansı düşürebilir. Mümkün olduğunca yalın ve amaca uygun çözümler kullanmak, site hızınızı da korur.

Doğru WYSIWYG Seçimi Nasıl Yapılır?

• İhtiyaç Tespiti: Tam olarak ne yapmayı planlıyorsunuz? Basit bir blog yazısı mı, yoksa kurumsal bir web sayfası mı?
• Kullanım Sıklığı: Haftada birkaç içerik mi üreteceksiniz, yoksa yoğun bir iş akışı mı var?
• Destek ve Güncellemeler: Editörün geliştiricileri düzenli güncelleme yapıyor mu, topluluk desteği iyi mi?
• Özelleştirme: Özel tasarımlar yapmak istiyorsanız, editörün bunu ne kadar desteklediğine dikkat edin.

Kullanacağınız platforma uyumluluk da göz önünde bulundurulmalı. Örneğin, WordPress tabanlı bir site kullanacaksanız, WordPress ile entegrasyonu sorunsuz olan editörleri tercih etmelisiniz. Eğer React veya Angular gibi framework’lerle çalışıyorsanız, buna uygun kütüphaneleri olan editörlere yönelmelisiniz.

Gelecekte WYSIWYG Teknolojisi

Teknoloji çok hızlı ilerliyor ve WYSIWYG editörleri de bu gelişmelerden payını alıyor. Özellikle yapay zekâ (AI) ve makine öğrenimi (ML) destekli akıllı düzenleyiciler, kullanıcı deneyimini bambaşka boyutlara taşıyor. Hatta bazı editörler, yazım hatalarını düzeltmenin ötesinde, içerik önerileri bile sunabiliyor. Gelecekte, WYSIWYG kavramı sadece “gördüğünü al” değil, “gördüğünden daha iyisini yap” mantığına evrilebilir.

Ayrıca sanal ve artırılmış gerçeklik teknolojilerinin gelişmesiyle, WYSIWYG editörlerin de 3D modelleme ve interaktif deneyimler oluşturma yeteneklerine kavuşması bekleniyor. Böylece sadece metin ya da 2D görseller değil, üç boyutlu nesnelerle de çalışmak mümkün olabilir.

WYSIWYG ve UX İlişkisi

Kullanıcı deneyimi (User Experience – UX), dijital dünyanın kalbinde yer alır. Peki WYSIWYG editörler bu deneyimi nasıl etkiler? Aslında iki yönlü bir ilişki var:

• Kullanıcı İçin: Editörü kullanan kişinin içerik veya tasarım hazırlarken yaşadığı deneyim. Bir WYSIWYG editör ne kadar kolay anlaşılır ve akıcı bir arayüz sunarsa, kullanıcılar da o kadar hızlı ve keyifli çalışır.
• Son Kullanıcı İçin: Editörde hazırlanan içeriğin yayınlandığı web sitesini veya dokümanı ziyaret eden insanların deneyimi. WYSIWYG ile hazırlanan içeriğin tutarlı, estetik ve hızlı yüklenen bir yapıda olması gerekir.

Dolayısıyla WYSIWYG, hem içerik üreticisinin hem de son kullanıcının memnuniyetini artırabilecek bir araçtır. Ancak yanlış kullanıldığında, hantallaşan kod yapısı veya uyumsuz tasarım problemleriyle kullanıcı deneyimini baltalayabilir.

WYSIWYG Editörlerle Pratik Örnekler

Hızlı bir blog yazısı oluşturmak mı istiyorsunuz? WYSIWYG editörü açın, metninizi yazın, görsellerinizi sürükleyip bırakın ve yayınlayın.
Kurumsal bir e-posta bülteni hazırlayacaksınız, ancak kod bilginiz sınırlı mı? Yine aynı editör mantığıyla birkaç dakikada e-posta şablonunuzu oluşturabilirsiniz. Metin rengini, başlık boyutunu, görsel konumunu anında değiştirir ve sonuçtan memnun kalana kadar deneyebilirsiniz.

Örneğin;

• Blog Yazısı: Başlık, kısa bir giriş paragrafı, birkaç alt başlık ve eklediğiniz görsellerle profesyonel görünümlü bir yazı…
• E-bülten: Şirket logosu, şirket renkleri, duyurular ve call-to-action butonları… Hepsi tek tıkla düzenlenebilir.

Sonuç

WYSIWYG editörler, içerik oluşturmayı ve düzenlemeyi kod labirentlerine girmeden son derece kolaylaştıran müthiş araçlardır. “Ne görüyorsan onu alırsın” mantığı, hem acemi hem de profesyonel kullanıcıların işini hızlandırır. Ancak her teknolojide olduğu gibi, WYSIWYG’nin de tembel bir yaklaşımı beslediğini düşünmek yanlış olmaz. Eğer profesyonel ölçekte bir proje yürütüyorsanız, en azından editörde oluşturduğunuz kodu gözden geçirmek ve gerekiyorsa manuel optimizasyonlar yapmak gerekebilir.

Yine de hem büyük hem de küçük projeler için “Başla ve ilerle” felsefesini benimsettiği su götürmez bir gerçek. İster bir blog yazarı olun ister bir web tasarımcı, WYSIWYG sizin için hızlı bir başlangıç noktası olabilir. Ama unutmayın, %100 kontrol ve esneklik için kod bilginizin temel seviyede de olsa olması, her daim avantaj sağlayacaktır.

SSS (Sıkça Sorulan Sorular)

1. WYSIWYG Neden Önemlidir?
   WYSIWYG, içeriği son kullanıcıya nasıl görünecekse o şekilde düzenleme imkânı sunduğu için önemlidir. Kod bilmeden tasarım yapmak veya metin düzenlemek isteyenler için büyük kolaylık sağlar.
2. WYSIWYG Editörler SEO’ya Uygun mu?
   Temel kullanımda SEO açısından büyük bir dezavantaj oluşturmaz. Ancak bazı editörler gereksiz kod parçacıkları ekleyerek sayfa hızını düşürebilir. Bu nedenle gereksiz etiketleri temizlemek ve başlıkları doğru hiyerarşide (H1, H2 vb.) kullanmak önemlidir.
3. WYSIWYG Editörle Oluşturulan Kodları Sonradan Düzenleyebilir miyim?
   Evet. Çoğu WYSIWYG editör, aynı zamanda HTML düzenlemesine izin verir. Böylece isterseniz kod kısmına geçebilir ve manuel değişiklikler yapabilirsiniz.
4. Hangi Projelerde WYSIWYG Kullanmak Uygundur?
   Blog, basit kurumsal site, e-bülten, sosyal medya post şablonları gibi çok detaylı olmayan projelerde idealdir. Geniş kapsamlı, özel tasarım gerektiren projelerde destekleyici bir araç olarak kullanılabilir.
5. WYSIWYG Editörleri Tamamen Ücretsiz midir?
   Hem ücretsiz hem de ücretli sürümleri olan editörler vardır. Örneğin TinyMCE ve CKEditor açık kaynaklı temel sürümlere sahipken, ek özellikler için ücretli planlar sunabilirler.
6. WYSIWYG Editörleriyle Duyarlı (Responsive) Tasarımlar Yapılabilir mi?
   Evet, çoğu modern WYSIWYG editör responsive tasarımı destekler. Ancak mobil uyumluluk için ek çaba göstermeniz, resim boyutlarını ve tablo genişliklerini optimize etmeniz gerekebilir.
7. WYSIWYG Editörlerde Tema Değişikliği Nasıl Yapılır?
   Editöre entegre edilmiş hazır temalar veya şablonlar varsa bunları kullanabilirsiniz. Bazı editörler harici şablon sistemini de destekler. Tema değişikliği genellikle sürükle-bırak veya birkaç tıklamayla yapılır.
8. WYSIWYG Editörleri Metin ve Görseller Dışında Başka Neler Ekleyebilir?
   Video, ses dosyası, GIF, tablolar, butonlar, formlar ve hatta haritalar eklenebilir. Bu tamamen kullandığınız editörün eklenti desteğine bağlıdır.
9. WYSIWYG Editörü Seçerken Nelere Dikkat Etmeliyim?
   Kullanım kolaylığı, topluluk desteği, güncellemelerin düzenli yapılması ve SEO uyumluluk gibi kriterler önemli. Ayrıca projenizin büyüklüğü ve teknik gereksinimleri de belirleyicidir.
10. WYSIWYG Editörleri Hızlı Bir Şekilde Öğrenilebilir mi?
    Kesinlikle. Çoğu WYSIWYG editör, tıpkı bir kelime işlemci (Word, Google Docs) kullanmak kadar basittir. İnternette bulunan rehberler, video dersler ve forumlar sayesinde hızlıca uzmanlaşabilirsiniz.

Bu makalede, WYSIWYG’in ne olduğunu, tarihçesinden avantaj ve dezavantajlarına kadar pek çok detayı ele aldık. İhtiyaçlarınızı ve projelerinizin kapsamını göz önünde bulundurarak doğru seçimi yapabilir, hızlı ve kullanıcı dostu içerikler oluşturabilirsiniz. Unutmayın, dijital dünyanın değişimine ayak uydurmanın yolu, pratik ve etkili araçları doğru şekilde kullanmaktan geçer. Keyifli içerik oluşturma yolculukları!